Брисел. 26 Мај 2025 — Германија подготвува план за субвенционирање на струјата за индустријата, иако според европските правила таквиот потег се смета за незаконска државна помош. Но, како што наведува POLITICO, малкумина веруваат дека Европската комисија навистина ќе го сопре Берлин.
Според предлогот, германската влада би ја покривала разликата помеѓу пазарната и субвенционираната цена на струјата за компании со висока потрошувачка, мерка која до 2030 година би ја чинела државата околу 10 милијарди евра. За индустријата, тоа е потенцијално спасоносно решение; за остатокот од Унијата, сериозен предизвик за еднаквоста на пазарот.
Правилата на ЕУ јасно ограничуваат директна буџетска поддршка за компании со цел да се спречат нелојални предности меѓу земјите членки. Но, во постпандемискиот контекст, Брисел сè повеќе ги толкува тие правила флексибилно, особено кога станува збор за стратегиски индустрии и зелена транзиција. 
„Субвенционирањето на струја ќе се смета за чиста оперативна помош – нешто што Комисијата генерално го одбегнува“, вели за POLITICO Оливер Бретц, адвокат кој советува индустриски здруженија.
Дури и германските власти, во интерен документ од Министерството за економија, признаваат дека планот е „правно предизвикувачки“, а шансите за одобрување се „високо неизвесни“.
Од друга страна, Европската комисија ретко директно забранува вакви шеми. Наместо тоа, најчесто се бара преговарачки компромис: пренасочување на помошта кон зелени инвестиции, енергетска ефикасност или поддршка за иновации – но не и за директни трошоци за работа.
„Комисијата е подготвена да соработува со германските власти за да се осигура дека секој механизам ќе биде усогласен со правилата и нема да го наруши единствениот пазар,“ изјави портпаролката на Комисијата, Леа Зубер.
Потегот на Германија предизвика загриженост кај помалите и финансиски понесолидни земји. Тие стравуваат дека ваквите субвенции ќе создадат системска нерамноправност. „Не можеме да си дозволиме дестабилизација на пазарот во овој момент,“ вели еден дипломат од ЕУ, додавајќи дека „ваквите мерки можат да го отворат патот за Франција и други да побараат сличен третман.“
Претходно, во 2022 година, Германија се најде под критики поради својот фонд од 200 милијарди евра за субвенционирање на гасот по руската инвазија на Украина, уште еден пример на самостоен потег што создаде тензии внатре во Унијата.
Иако ЕУ моментално ги ревидира правилата за државна помош, особено за климатски приоритети, базичните принципи на конкуренција и рамноправност остануваат неприкосновени. POLITICO јавува дека во јуни се очекуваат нови насоки за субвенционирање на индустријата, но малку е веројатно дека ќе се дозволат директни субвенции за оперативни трошоци.
„Ова нема да биде голем судир меѓу Берлин и Брисел – повеќе дипломатска игра за формула што сите ќе можат да ја проголтаат,“ оценува адвокатот Улрих Солтцез.
Суштината, пак, останува: Германија го турка својот план, свесна дека правилата постојат – но и дека понекогаш може да се нарушат.
Извор: Politico.eu
