Загреб. 17 ноември 2025 – Хрватска и овој октомври влезе во месец со значајни енергетски слабости: најголемиот единечен извор на струја повторно беше увозот. Иако ветерните капацитети остварија рекордна продукција, а соларниот сектор го задржа стабилниот раст, земјата мораше во рекордни размери да се потпре на електрична енергија од странство. Податоците на Обновливи извори енергија Хрватска покажуваат дека увозот учествувал со дури 29,6% од расположливата енергија, што е повеќе од кој било домашен извор.
Најголеми количини струја пристигнале од Унгарија, држава која во последните пет години изгради 5,5 GW соларни капацитети, односно петпати повеќе од Хрватска. Со само 1 GW новоинсталирана сончева моќност во истиот период, Хрватска фактички „увезува унгарско сонце“, наместо да го користи сопствениот потенцијал, иако е меѓу европските земји со најмногу сончеви часови во годината. Истовремено се увезувал и гас, што дополнително ја истакнува зависноста од соседните пазари.
Но октомври донесе и важен пресврт: ветерните и соларните електрани за првпат во еден месец генерираа најмногу домашна електрична енергија – вкупно 514 GWh. Ветерните паркови произведоа 330 GWh, со фактор на искористеност од импресивни 36 проценти, далеку над долгогодишниот просек. Соларните електрани, со инсталирана моќност од 1.185 MW, покриваа просечно 6,6 проценти од дневната потрошувачка и поставија нов производствен рекорд. Термалната електрана Пломин работеше непрекинато, а нуклеарната централа Кршко на крајот на месецот повторно беше вклучена по редовниот ремонт.
Сепак, слабата хидрологија и променливата работа на термоелектраните ја разоткрија кревкоста на системот: хидроелектраните обезбедија само 13,9% од енергијата, а гасните капацитети реагираа според дневните потреби и ценовни сигнали. Како последица, Хрватска увезувала струја секој ден од месецот, со просечни 14.936 MWh дневно. На 20 октомври, над половина од потрошувачката, дури 53,2% била покриена со увозна електрична енергија.
ОИЕХ предупредува дека ваквата зависност е долгорочно неодржлива, особено ако се земат предвид исклучително поволните домашни ресурси: повеќе од 2.500 сончеви часови годишно, квалитетни ветроенергетски подрачја и геотермален потенцијал кој е за 60 проценти над просекот на ЕУ. Според организацијата, голем број проекти за обновливи извори се веќе во завршни фази, но нивната реализација ја кочи бавната администрација. „Потребно е конечно забрзување, за Хрватска да почне да го користи сопственото, а не туѓото сонце,“ порачуваат од ОИЕХ.
Извор: Oie.hr
