Белград.10 јуни 2025 – Србија го ревидираше својот „План за развој на енергетската инфраструктура и мерки за енергетска ефикасност до 2028 година, со проекции до 2030“, при што направи значајни промени во приоритетите, особено во делот на обновливите извори на енергија.
Во новата верзија на документот, усвоена на предлог на Министерството за рударство и енергетика во средината на 2023 година, изградбата на ветерни електрани со вкупен капацитет од 1 GW повеќе не се наоѓа меѓу приоритетите. Наместо тоа, фокусот се пренасочува кон соларни електрани, како дел од поширока стратегија за оптимизација на инвестициите.
Соларните централи „Колубара“ и „Морава“ на листата со највисок приоритет
Меѓу четирите најзначајни проекти остануваат соларните капацитети од 1 GW, заедно со ветерната електрана „Костолац“, додека новитети се соларните проекти „Морава“ и „Колубара“. Од листата е отстранета електраната „Кленовник“, со образложение дека новоселектираните проекти се во понапредна фаза на развој. 
Државната електроенергетска компанија ЕПС моментално има 41 проект за производство на електрична енергија, 20 помалку од првичниот список. Намалувањето е резултат на поцелосна и реалистична проценка на финансиските и логистичките капацитети на компанијата.
Преносната мрежа без промени, дистрибутивната со нови приоритети
Во сегментот на преносната мрежа, листата на приоритетни проекти останува непроменета, вклучувајќи ги третата и четвртата делница од Трансбалканскиот коридор, Пановскиот коридор и проектот „Беогрид 2025“. Севкупно се предвидени 66 инвестиции, што е за пет помалку од претходната верзија на планот.
Во дистрибутивната мрежа, пак, се направени измени. Најзначајни се новите 110/10 kV трафостаници за Националниот стадион и Сурчин, како и автоматизацијата на мрежата со среден напон. Продолжува замената на дрвените столбови со бетонски и воведувањето на паметни броила, додека проектите за далечинско следење и реконструкција на трансформатори се заменети со санација на 25 постојни трафостаници од 110/35 kV.
Поместување на фокусот кон енергетска ефикасност и ладење на населбите
Најголемите измени се направени во делот за енергетска ефикасност. Новиот план, покрај тоа што продолжува со финансиска поддршка за постојни проекти, отвора врата за нови механизми и пошироки секторски интервенции. Во фокусот влегуваат нови технологии, вклучувајќи складирање топлина, користење на топлински пумпи и топлина добиена од третман на отпад.
Меѓу новитетите е и подготовката на Стратешки план за декарбонизација на системот за греење и ладење, заеднички проект на Европската банка за обнова и развој (ЕБОР), Здружението на топлани на Србија и Министерството за рударство и енергетика. Планот, меѓу другото, предвидува воведување на првите системи за централно ладење и поврзување на нови потрошувачи со топловодната мрежа, со паралелно исклучување на индивидуални котли на фосилни горива.
Овие чекори, според авторите на документот, се насочени кон намалување на емисиите на CO₂ и загадувањето, и воедно се усогласени со европските обврски што Србија ги има преземено во рамките на процесот на пристапување во Европската Унија и преку членството во Енергетската заедница.
Извор: Balkan Green Energy News
