Кина, најголемиот светски производител на соларни модули, се соочува со сериозна криза предизвикана од сопствениот успех. По две децении експанзија и повеќе од 80% удел на глобалниот пазар, индустријата е заглавена во вишок капацитети и ценовна војна што ги тера многу компании да работат со загуби.
„Индустријата е во пад од крајот на 2023 година,“ вели Ченг Ванг, аналитичар во Morningstar. „Во 2024 година ситуацијата е уште полоша, а во 2025 година изгледа дека дополнително се влошува.“ Според Здружението за фотоволтаична индустрија, од 2024 година повеќе од 40 компании во овој домен се избришани од берзата, банкротирале или биле преземени.
Причината лежи во агресивната експанзија: меѓу 2020 и 2023, кинеските производители отворија фабрики со невидено темпо, откако државата пренасочи ресурси од пропаднатиот градежен сектор кон таканаречените „нови три“ индустрии – соларни панели, електрични автомобили и батерии. Но, оваа изградба доведе до пад на цените и брутална ценовна војна, дополнително влошена од американските тарифи против кинеските фабрики во Југоисточна Азија. Само во 2024 година, индустријата изгуби околу 60 милијарди долари.
Според Ројтерс, Министерството за индустрија и трговија на Кина подготвува голема реорганизација на секторот. Можно е затворање на третина од фабриките и формирање стабилизациски фонд од околу шест милијарди евра. Целта е прекин на деструктивното намалување на цените и воспоставување одржлив бизнис модел.
За глобалниот пазар, тоа би можело да значи крај на ерата на рекордно евтини панели. Во краток рок, цените може да пораснат поради намалена понуда, што ќе ги погоди инвеститорите во Европа и САД. На подолг рок, стабилизацијата би ја намалила несигурноста во снабдувањето и би обезбедила поодржлив развој на обновливите извори.
Европските производители, иако со мал удел, би можеле да профитираат од повисоките цени и да освојат дел од пазарот. Сепак, зависноста на ЕУ од Кина останува голема – повеќе од 90% од соларните модули инсталирани во Унијата доаѓаат од Азија.
Секое поскапување ќе влијае врз трошоците на инвеститорите и домаќинствата, па државите ќе треба да реагираат со нови субвенции, поволни кредити или модели на заедничко инвестирање во енергија.
Извор: Ројтерс
