Вашингтон. 23 октомври 2025 (Ројтерс/РБК) — Соединетите Американски Држави воведоа нови санкции против руските нафтени гиганти „Роснефт“ и „Лукоил“, првпат во вториот мандат на претседателот Доналд Трамп. Вашингтон со ова ги засилува економските притисоци врз Москва поради продолжувањето на руската војна во Украина.
Санкции за руските нафтени гиганти
Американското Министерство за финансии соопшти дека санкциите се насочени кон двете најголеми руски нафтени компании, кои, според САД, го финансираат „воениот апарат на Кремљ“. Министерството порача дека е подготвено да преземе и дополнителни мерки доколку Русија не се согласи на итен прекин на огнот во Украина.
„Со оглед на одбивањето на претседателот Путин да ја заврши оваа бесмислена војна, санкциите се насочени кон двете најголеми нафтени компании што го поддржуваат Кремљ,“ изјави американскиот министер за финансии Скот Бесент, повикувајќи ги сојузниците да се приклучат на мерките.
Оваа одлука претставува значаен пресврт во политиката на претседателот Трамп, кој досега избегнуваше директни казнени мерки против Русија, фокусирајќи се на трговски давачки. Претходно, Вашингтон воведе дополнителни 25% тарифи на индиски производи поради набавка на евтина руска нафта, но не и кон Кина – уште еден голем купувач на руски енергенси.
Преодна лиценца за постепено затворање на деловните односи
Во исто време, Министерството за финансии на САД издаде преодна лиценца која дозволува постепено прекинување на операциите со „Роснефт“, „Лукоил“ и нивните подружници каде тие поседуваат најмалку 50% удел.
Лиценцата овозможува сите неопходни трансакции за затворање на деловните односи да се извршат до 21 ноември 2025 година. Ограничувањето не се однесува на претходно забранети операции со други санкционирани субјекти, како и со Руската централна банка, Министерството за финансии и Фондот за национално благосостојание.
Дополнително, издадена е посебна лиценца за затворање на работењето на бензинските пумпи на „Лукоил“ надвор од Русија, како и за прекин на трансакции поврзани со долгови и акции на двете компании.
Според документот, санкциите не се однесуваат на операциите со Каспискиот нафтоводен конзорциум (КТК) и компанијата „Тенгизшевројл“, со цел да не се наруши енергетската стабилност во регионот.
Политички и економски контекст
Претседателот Трамп изјави дека го откажал планираниот самит со рускиот претседател Владимир Путин во Унгарија, наведувајќи дека „не е вистинско време“ за средба. Тој додаде дека се надева санкциите да бидат привремени, бидејќи долготрајните мерки може да го поткопаат влијанието на американскиот долар во глобалните нафтени трансакции.
Аналитичарите во Вашингтон ги оценија мерките како значаен, но задоцнет потег. „Ова не смее да биде акција од типот ‘еднаш и готово’“, нагласи Едвард Фишман, поранешен американски функционер и истражувач на Универзитетот Колумбија. Тој додаде дека следниот чекор ќе биде од клучно значење, дали САД ќе воведат санкции и за компании кои ќе продолжат да соработуваат со „Роснефт“ и „Лукоил“.
Недела дена пред САД, Велика Британија исто така воведе санкции против овие две компании. Украински претставници го поздравија потегот, нарекувајќи го „одлична вест“ и потсетувајќи дека Киев одамна бара вакви мерки од западните партнери.
Реакции од Москва
Москва ги оцени новите санкции како незаконски. Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави дека руската економија веќе „функционира под голем број рестрикции“ и дека земјата има „одреден имунитет“ кон вакви мерки.
„Руската економија научи да живее со санкции и ќе продолжи да функционира стабилно,“ изјави Песков, нагласувајќи дека Западот „повторно се обидува да изврши притисок со стари методи“.
Енергетика 24
