Виена. 10 декември 2025 — Претставници на националните парламенти од земјите членки на Енергетската заедница вчера во Виена учествуваа на Парламентарниот пленум, одржан во период на значајни промени во регионалните енергетски политики. Фокусот беше ставен на зајакнувањето на пазарната интеграција во гасниот и електричниот сектор како клучен предуслов пред пристапувањето кон ЕУ.
Директорот на Секретаријатот на Енергетската заедница, Артур Лорковски, нагласи дека „во момент кога Европа постепено се откажува од рускиот гас, а механизмот CBAM стапува во целосна примена, интеграцијата на енергетските пазари е најделотворен начин да се зајакне сигурноста на снабдувањето, да се поттикнат инвестиции и да се обезбедат значајни климатски придобивки“.
Според Лорковски, транзицијата на гасниот сектор во Европа отвора јасни можности за поголема регионална енергетска безбедност. Согласно четвртиот пакет за гас на ЕУ, од август 2026 земјите членки ќе треба да ги применуваат европските мрежни правила на сите граници, вклучувајќи ги и оние со државите од Енергетската заедница. Доследната примена на овие правила може да го забрза интегрирањето на гасните пазари и да ја искористи инфраструктурата како Трансбалканскиот гасовод за конечна диверзификација и намалување на зависноста од руски гас.
Паралелно, целосната примена на CBAM го истакнува значењето на интеграцијата на пазарите со електрична енергија. Безбедноста на снабдувањето и развојот на обновливите извори сè повеќе зависат од поголеми и поврзани пазари. Србија и Молдавија веќе го транспонираа Пакетот за интеграција на електричната енергија и, по верификација од Европската комисија, се подготвени за следната фаза, пазарно поврзување. Другите држави треба да продолжат со реформите, истакна Лорковски.
Тој посочи дека тековните напори за меѓусебно признавање на гаранции за потекло на електрична енергија меѓу ЕУ и земјите од Енергетската заедница ќе овозможат подлабока интеграција на обновливите извори. Ваквите сертификати им даваат можност на производителите од регионот да настапат на европските пазари под исти услови, зголемувајќи ја транспарентноста и довербата.
Во завршницата, Лорковски ја нагласи потребата од силна парламентарна поддршка за Националните енергетски и климатски планови (NECP), кои се во подготовка. Добро поставени цели и сигурни механизми за следење, според него, се клучни за долгорочната енергетска транзиција, привлекување капитал и праведна преобразба во регионите зависни од јаглен.
Секретаријатот на Енергетската заедница ќе продолжи да ги поддржува државите членки преку координација, насоки за имплементација и мониторинг, со цел актуелните политички промени да се претворат во двигател на подлабока интеграција.
Извор: Energy-community.org
