Вашингтон. 30 октомври 2025 година — Светските цени на суровините се очекува да паднат на најниско ниво во последните шест години во 2026 година, покажува најновиот извештај на Светската банка – „Commodity Markets Outlook“. Се предвидува пад од 7% и во 2025 и во 2026 година, како резултат на слабиот глобален економски раст, зголемената понуда на нафта и постојаната политичка неизвесност.
Падот на цените на енергенсите придонесува за намалување на глобалната инфлација, додека пониските цени на оризот и пченицата ја подобруваат достапноста на храната во земјите во развој. И покрај намалувањето, цените на суровините остануваат над нивото од пред пандемијата, во 2025 и 2026 година тие ќе бидат повисоки за 23%, односно 14% во однос на 2019 година.
„Пазарите на суровини придонесуваат за стабилизација на глобалната економија,“ изјави главниот економист на Светската банка, Индермит Гил. „Падот на цените на енергијата го ублажува порастот на инфлацијата, но овој ефект нема да трае долго. Владите треба да ја искористат оваа можност за фискална консолидација и поттикнување инвестиции.“
Понудата на нафта во 2025 година значително се зголеми и се очекува во 2026 да биде за 65% над нивото од 2020 година. Барањето за нафта расте побавно поради зголемената употреба на електрични и хибридни возила и застојот на потрошувачката во Кина. Цената на брент нафтата се очекува да падне од просечни 68 долари во 2025 на 60 долари во 2026 година, најниско ниво во последните пет години.
Се прогнозира пад на цените на енергенсите за 12% во 2025 и дополнителни 10% во 2026 година. Цените на храната, исто така, ќе се намалат, за 6,1% оваа година и за 0,3% наредната. Цените на сојата паѓаат поради рекордна жетва и трговски тензии, додека цените на кафето и какаото ќе се стабилизираат со подобрени услови на снабдување.
Во спротивност, цените на благородните метали бележат историски раст, златото се зголемува за 42% во 2025 година и дополнителни 5% во 2026, достигнувајќи речиси двојно повисоки нивоа од просекот во периодот 2015–2019. Среброто, исто така, ќе достигне рекорден годишен просек со раст од 34% оваа година и 8% следната.
Светската банка предупредува дека цените може да паднат побрзо од очекуваното доколку економскиот раст остане слаб и трговските тензии продолжат. Поголемото производство на нафта од ОПЕК+ би можело дополнително да го продлабочи вишокот, додека засилените геополитички конфликти би можеле да предизвикаат пораст на цените на нафтата и благородните метали.
„Пониските цени на нафтата им нудат шанса на земјите во развој да спроведат фискални реформи кои ќе поттикнат раст и вработување,“ изјави Ајхан Козе, заменик-главен економист на Светската банка.
Извештајот посочува дека наместо контроли на цените и квоти за производство, земјите треба да вложуваат во технологија, транспарентност и пазарни механизми за да изградат отпорност кон идни шокови на пазарот на суровини.
Извор: WorldBank.org
