Скопје. 5 август 2025 – Електромобилноста зема сè поголем замав на Балканот, но напредокот е нерамномерен. Додека Хрватска и Србија бележат стабилен развој и владина поддршка, Македонија и Албанија сè уште се на почеток, со ограничена инфраструктура и различен пристап кон поддршка на електричните возила.
Во Србија, моментално се регистрирани околу 5.000 електрични возила, а според експертот за електромобилност Филип Митровиќ, инфраструктурата е задоволителна и ги покрива главните патни правци. Тој истакнува дека сè повеќе странски возачи, особено оние кои транзитираат низ Србија, потврдуваат дека електрополначите се лесно достапни. Владата активно субвенционира набавка на електрични возила, со износи од 2.500 до 5.000 евра по возило, а буџетот за таа намена годинава е зголемен.
Хрватска, како членка на ЕУ, бележи уште подобри резултати – со околу 12.500 електрични возила, односно два и пол пати повеќе од Србија. Во 2024 година се најавени нови субвенции до 9.000 евра, иако бројот на прифатени апликации е ограничен. Земјата има солидна мрежа на полначи и спроведува национални стратегии за одржлива мобилност.
Сосема поинаква е сликата во Македонија, каде според непотврдени податоци, се регистрирани околу 700 електрични возила, и околу 3136 електрични и plug‑in хибриди, а достапни се само околу 100 јавни полначи, што покажува јасен инфраструктурен јаз. Во главниот град Скопје, сепак, е воведена услуга за електричен car‑sharing со стотина возила, што претставува значаен чекор кон урбана еко-мобилност. Минатата недела, министерот за транспорт Александар Николоски најави инвестиции за зголемување на бројот на полначи низ државата, што би требало да го поттикне понатамошниот развој на електромобилноста. Што се однесува до субвенции, моментално не постојат официјални информации дека се доделуваат државни средства, иако во минатото биле спомнувани.
Интересен е и примерот на Албанија, каде до крајот на 2024 година биле регистрирани над 6.300 електрични возила, а вкупно околу 12.400 електрични и plug‑in хибриди. Иако не се нудат директни субвенции за купување возила, државата обезбедува ослободување од ДДВ, царини и патарини, а електричните возила имаат повластен паркинг. Дополнително, Тирана е во процес на електрификација на јавниот транспорт преку e‑BRT систем, со финансиска поддршка од ЕУ и Германија.
Во Црна Гора, според податоците од октомври 2024 година, се регистрирани 3.050 електрични и хибридни возила, од кои приближно половина се пријавени на физички лица, а другата половина на компании и институции. Владата преку Eko Fond обезбедува субвенции од околу 5.000 евра за електрични возила и 2.500 евра за хибриди, при што буџетот за 2025 година достигна 819.000 евра. Од 2024 година, Eko Fond ги зголеми максималните износи на 7.000 евра за EV и 4.000 евра за хибриди, а се предвидени и субвенции за поставување на јавни и приватни полначи. Дополнително, од јануари 2024 година, владата воведе задолжителен приоритет за јавниот сектор, со што сите министерства и локални самоуправи мораат да набавуваат EV и хибриди преку јавни набавки, со субвенции до 7.500 евра.
Регионална споредба на електромобилноста:
| Земја | EV (прибл.) | Полначи | Државни субвенции | Клучни иницијативи |
|---|---|---|---|---|
| Хрватска | ~12.500 | Добро развиена | До 9.000 € | Национална стратегија, буџет 15M € |
| Србија | ~5.000 | Задоволителна | 2.500–5.000 € | Покриени главни патишта, поддршка за граѓани |
| Црна Гора | ~3.050 | Ограничено | До 7.500 € за EV + за полначи | Јавен сектор задолжително преминува на EV |
| Албанија | ~6.300 EV / ~12.400 EV+HIB | Недоволна | Нема директни; даночни ослободувања | Електрификација на јавен транспорт |
| Македонија | ~700 EV / ~ 3136 HIB | ~100 | Нема потврдена активна програма | Car-sharing, најавени инвестициски проекти |
Енергетика 24
