Лондон. 11 јули 2025 – Сончевата енергија во јуни 2025 година за првпат стана најголем поединечен извор на електрична енергија во Европската Унија, надминувајќи ги нуклеарната и ветерната енергија, објави аналитичкиот центар Ember. Истовремено, ветерната енергија постигна рекордни нивоа на производство за мај и јуни, додека употребата на јаглен падна на историски најниско ниво во енергетската историја на Унијата.
Во јуни годинава, соларните електрани произведоа 45,4 TWh електрична енергија, што претставува 22,1% од вкупната електрична енергија во ЕУ, за првпат повеќе од кој било друг извор. Тоа е раст од 22% во споредба со истиот месец минатата година. На второ место е нуклеарната енергија со 21,8% (44,7 TWh), додека ветерната енергија учествува со 15,8% (32,4 TWh).
Најмалку 13 земји-членки на ЕУ забележаа свои рекорди во соларното производство, вклучувајќи ја Холандија со 40,5% и Грција со 35,1%. Значајни резултати постигнаа и Унгарија, Белгија и Шпанија. Ветерната енергија, пак, ги имаше своите најдобри месеци за мај и јуни од почетокот на мерењата.
Истовремено, производството на електрична енергија од јаглен падна на само 6,1% (12,6 TWh), најниско ниво досега, во споредба со 8,8% во јуни 2024 година. Две држави, Германија и Полска, кои во јуни сочинуваа 79% од јагленската енергија во ЕУ, исто така забележаа рекордно ниски нивоа. Германија произведе само 12,4% (4,8 TWh) од електричната енергија од јаглен, додека Полска 42,9% (5,1 TWh). Чешка (17,9%), Бугарија (16,7%), Данска (3,3%) и Шпанија (0,6%) исто така достигнаа најниски месечни вредности досега.
Иако јуни беше месец со ниско производство од фосилни горива, Ember укажува дека во првата половина од 2025 година вкупната генерација од фосилни горива сепак пораснала за 13% во однос на истиот период од лани – пред сè поради скокот од 19% во производството на струја од гас (за 35,5 TWh), кој го компензирал падот во хидро и ветерната енергија, како и зголемената побарувачка.
Побарувачката за електрична енергија во ЕУ продолжи да расте. Во првите шест месеци од 2025 година, потрошени се 1,31 пета-ват-час електрична енергија – 2,2% повеќе од истиот период во 2024 година.
Според Крис Рослоу, стар енергетски аналитичар во Ember, следниот голем чекор за одржлива енергетска транзиција е инвестирањето во батериско складирање и флексибилност на електроенергетската мрежа, со што ќе се овозможи искористување на соларната енергија и во утринските и вечерните часови, кога фосилните горива сè уште диктираат високи цени.
Овој историски пресврт во енергетскиот пејзаж на Европа ја потврдува трансформацијата кон почист, обновлив и одржлив енергетски систем, но истовремено ја отвора и дебатата за идната отпорност и адаптивност на електроенергетската инфраструктура.
Извор: Ember
