Италија ризикува да се соочи со новa прекршочна постапка од ЕУ доколку ги задржи електраните на јаглен во „ладна резерва“ до 2038 година. Причините се повеќеслојни: потенцијално кршење на емисионите правила, недефинирана регулатива, високи трошоци и минимална употреба на јаглен во националниот енергетски микс.
Микеле Говернатори од енергетскиот тинк-тенк Ecco објаснува дека повторното активирање на централите би можело да ја изложи Италија на нови европски санкции. Тој потсетува дека земјата веќе беше казнета во 2020 година за прекумерни емисии на ПМ10 честичките. Европскиот комесар за клима, Вопке Хокстра, минатиот месец истакна дека внимателно ќе го следи италијанското одложување на укинувањето на јагленот.
Иако ограничувањето на емисиите беше привремено укинато во 2022 година поради гасната криза, тоа повторно е во сила, а електраните на јаглен во меѓувреме останаа речиси неупотребувани. Италија сè уште нема правна рамка за функционирање на таканаречена „ладна резерва“.
Според податоците на операторот Терна, во првите десет месеци од 2025 година јагленот учествувал со само 2,4 TWh, помалку од 1% од побарувачката за електрична енергија. Националниот енергетски план предвидува затворање на јагленските централи до крајот на 2025 година, а Терна веќе оцени дека условите за тоа се исполнети.
Но, владата на Џорџа Мелони сака да ги задржи во готовност поради стравувања од нови скокови на цената на гасот. „Идејата да се чува јагленот како резерва повеќе ја одразува несигурноста околу гасот отколку реалната потреба од овие централи,“ вели Говернатори.
Политичката иницијатива и финансиската цена
Предупредувањата на Говернатори следат по парламентарниот предлог на Карло Календа, лидер на центристичката „Азионе“ и поранешен министер. Иако предложените амандмани не беа прифатени, предлогот е прв што ја пресметува цената на одложувањето на укинувањето на јагленот: секоја централа би добивала по 1 милион евра годишно како „вонреден придонес“ за одржување на оперативната исправност до 2038 година.
Тимот на Календа посочува дека високите цени на гасот ги туркаат нагоре и цените на струјата, поради што политичкиот мотив е да се задржи „континуиран и предвидлив извор како јагленот“, за разлика од соларната и ветерната енергија.
Предложениот механизам би функционирал како капацитетен пазар, со премија од околу 1.100 евра/MW годишно, далеку под 47.000 евра/MW доделени на гасните централи на последната капацитетна аукција. Но за компаниите Енел и ЕП Продучионе сепак би носел значителна добивка: одложување на скапата санација на јагленските локации за уште 12 години.
Трошоците за санација би можеле да достигнат меѓу 500 милиони и 2 милијарди долари, проценува Пол Џејкобсон од IEEFA, поради староста и обемот на италијанските јагленски капацитети (3,7 GW). Стручњаците предупредуваат дека за секоја локација е потребна посебна проценка на загаденоста, обемот и потребните интервенции.
Енел и ЕП Продучионе, сопственици на главните јагленски централи на копното и во Сардинија, не одговорија на барањата за коментар.
Минатиот месец министерот за енергетика Џилберто Пикето изјави дека државата и енергетските компании мора да постигнат договор околу трошоците за одржување на овие капацитети во резерва. „Енел вели дека е премногу, а за нас не е доволно“, рече тој.
Извор: Montelnews.com
