Љубљана. 16 јули 2025 – Националното собрание на Словенија вчера со 51 глас „за“ и 30 „против“ го усвои предлог-законот за клима, со кој се поставува амбициозната цел земјата да стане климатски неутрална до 2045 година. Овој стратешки закон доаѓа по речиси две години усогласување и дебати, и претставува темел за долгорочна и промислена климатска политика.
Министерот за животна средина, клима и енергија, Бојан Кумер, го оцени законот како „колку што е можно поурамнотежен“, нагласувајќи дека тој поставува три клучни предуслови за одржлива иднина: економска конкурентност и отпорност, праведна транзиција и почиста животна средина, како и заштита на имотот и буџетот од последиците на климатските промени.
И покрај поддршката, законот не помина без забелешки. Меѓу најгласните критичари беа претставниците на еколошките организации и членовите на Климатскиот совет, кои предупредија дека законот остава простор за продолжување на субвенциите за фосилни горива и не ги вклучува неопходните среднорочни климатски цели за 2030, 2035 и 2040 година.
Од друга страна, според државниот секретар Урош Вајгл, со усвојувањето на законот, Словенија ќе има пристап до средства од Европскиот социјален климатски фонд, наменети за поддршка на домаќинствата во праведната транзиција. До 2032 година, земјата очекува речиси две милијарди евра од продажба на емисии и дополнителни 477 милиони евра за борба против енергетска и мобилна сиромаштија.
Вајгл најави и нова стратегија за адаптација на климатските промени, која ќе вклучува конкретни акциски планови и проценки на ризици.
Екологистите: Потребна е поголема амбиција
Климатскиот совет и неколку невладини организации, меѓу кои Уманотера, Гринпис Словенија и Правниот информативен центар (ПИЦ), ја поздравија иницијативата, но оценија дека законот е „разводнет“ и премалку амбициозен. Главните забелешки се однесуваат на:
- задржување и воведување на нови субвенции за фосилни горива,
- изостанување на обврзувачки среднорочни цели,
- отсуство на повисоки даноци за приватните летови.
„Законот ја негира научната реалност. Ако не ги елиминираме субвенциите за фосилни горива, не можеме да зборуваме за вистинска климатска политика,“ истакна еколошкиот правник Аљоша Петек.
Иако Законот за клима во Словенија претставува значаен чекор кон одржлива иднина и климатска неутралност до 2045 година, дебатите што го придружуваа неговото усвојување покажуваат дека битката за поамбициозна и праведна климатска транзиција допрва следи. Очите на јавноста сега се вперени во спроведувањето на законот и во неговите конкретни резултати на терен.
Извор: Nas-stik.si
