Љубљана. 18 декември 2025 – Националното собрание денеска го усвои Законот за промоција на користењето обновливи извори на енергија (ОИЕ), со кој се поставуваат нови правила за поддршка на зелената енергија и се воведува обврска за поставување соларни централи на новоизградени објекти.
Законот предвидува задолжителна инсталација на фотоволтаични системи на сите нови јавни згради, нестанбени објекти со површина над 250 квадратни метри, нови станбени згради, како и на нови покриени паркинзи поголеми од 1.000 квадратни метри, доколку се исполнети условите за изложеност на сонце, техничка изводливост, можност за приклучување и заштита на културното наследство.
Со новата законска рамка се воведува ажурирана шема за поддршка што ќе опфати не само производство на електрична енергија, туку и производство на топлина и ладење, биогорива, биогас и зелен водород. Надоместот за ОИЕ повеќе нема да се пресметува според договорената моќност, туку според реалната потрошувачка на енергија, а се продолжуваат и олеснувањата за енергетски интензивните индустрии.
Законот предвидува и државна компензација за дистрибутерите на електрична енергија за трошоците што ги имаат од примената на системот на нет-метеринг за сопствениците на соларни електрани. Според проценките на Министерството за животна средина, клима и енергија, овие трошоци ќе изнесуваат околу 16 милиони евра годинава, а до 2030 година ќе се зголемат на приближно 21 милион евра годишно.
Дебатата во парламентот откри длабоки политички разлики. Владејачката коалиција го оцени законот како клучен столб на енергетската транзиција и средство за побрз премин кон нискојаглеродно општество. Опозицијата, пак, предупреди на можни лоби влијанија и недостиг од сеопфатна визија за развој на сите обновливи извори. Од редовите на СДС оценија дека законот преголемо внимание им посветува на соларната и ветерната енергија, додека хидроенергијата и геотермалните извори остануваат во втор план. Слични забелешки изнесе и НСИ нагласувајќи дека геотермалниот потенцијал на земјата не е доволно препознаен.
Од владејачкото движење Слобода порачаа дека законот има јасна и мерлива цел: до 2030 година најмалку 33% од вкупната финална потрошувачка на енергија во Словенија да потекнува од обновливи извори, во согласност со националните стратегии и европските обврски. Од Владата потенцираа дека во изминатиот мандат се преземени конкретни чекори и за развој на геотермалната енергија, вклучително и воведување инвестициски поттикнувања и доделување на првата концесија за производство на електрична енергија од длабока геотермална енергија.
Со усвојувањето на Законот за обновливи извори на енергија, Словенија добива модернизирана законска рамка за развој на зелената енергија. Иако решенијата се оценуваат како значаен исчекор, дел од пратениците предупредија дека вистинскиот тест ќе биде нивната примена во пракса и обезбедувањето долгорочна енергетска стабилност.
Извор: Nas-stik.si
