Белград. 2 октомври 2025 – Реформите и подлабоката регионална соработка се неопходни за обезбедување сигурни нафтени резерви, намалување на емисиите и подготовка на регионот за интеграција во европскиот енергетски пазар. Ова беше заедничката порака на учесниците на 17. Форум за нафта на Енергетската заедница што се одржа во Белград на 30 септември годинава.
Претставници на Европската комисија, Секретаријатот на Енергетската заедница, земјите-договорни страни, меѓународни организации и индустриски претставници нагласија дека треба да се зајакнат стратешките резерви и подготовката за вонредни состојби. Иако според директивата на ЕУ за нафтени резерви државите се обврзани да чуваат количини за најмалку 90 дена потрошувачка, повеќето земји од регионот сè уште заостануваат, што ги изложува на ризик од прекини во снабдувањето во услови на геополитички тензии – од напади врз нафтопроводот „Дружба“ до последиците од војната во Украина.
Од девет договорни страни, само две – Украина и Црна Гора – постигнаа значителен напредок во обезбедување вонредни резерви. Двете земји во 2024/2025 година ја транспонираа клучната законска рамка за нафтени резерви, што ја зајакнува нивната подготвеност и ја усогласува со правилата на ЕУ.
Експертите предупредија дека е потребна поцврста регулатива, подлабока регионална соработка и поголемо учество на приватниот сектор за да се избегне фрагментиран одговор на идни шокови во снабдувањето. Примерот на Естонија беше издвоен како доказ дека силни институции и партнерство меѓу државите носат поголема енергетска отпорност.
„Зајакнувањето на нафтената безбедност е стратешки чекор кон идната интеграција во ЕУ. Напредокот на Украина и Црна Гора покажува дека усогласувањето со правилата на ЕУ е можно со политичка волја и соодветни институции,“ изјави директорот на Секретаријатот на Енергетската заедница Артур Лорковски.
Освен безбедноста, учесниците го нагласија и значењето на намалување на емисиите, усвојување почисти технологии и дигитални алатки за следење и управување со резервите во реално време – мерки кои ја зголемуваат отпорноста и го потврдуваат стремежот на регионот кон сигурен и интегриран енергетски систем.
Европската комисија и Секретаријатот на Енергетската заедница најавија понатамошна поддршка за земјите-договорни страни во изградба на безбедни и одржливи нафтени системи кои ќе ги спојат енергетската безбедност и климатските цели.
На крајот од Форумот, директорот Лорковски му оддаде признание на Адриан Јасими за неговото 17-годишно раководење со организацијата на настанот. Оваа година беше последна за него во таа улога, а учесниците ја истакнаа неговата посветеност и клучната улога во развојот на Форумот во водечка регионална платформа за реформи во нафтениот сектор.
Извор: Енергетска заедница
