Њујорк. 22 август 2025 – Светската нафтена карта за 2024 година ја потврдува преселбата на трговијата кон Исток. Според податоците на Energy Institute, Кина го зацврсти приматот како најголем увозник на сурова нафта со 11,1 милион барели дневно – повеќе од Европа (9,28 милиони) и САД (6,59 милиони). Во групата на големи купувачи следуваат останатиот азиско-пацифички регион (6,07 милиони), Индија (4,78 милиони) и Јапонија (2,3 милиони).
Од страна на снабдувачите, во 2024 година Саудиска Арабија останува глобален лидер со 6,42 милиони барели дневно, пред Русија (4,87 милиони), Африка (4,81 милиони) и Канада (4,39 милиони). Со значаен извоз настапуваат и САД (3,97 милиони), Јужна и Централна Америка (3,67 милиони), Обединетите Арапски Емирати (3,66 милиони) и Ирак (3,60 милиони).
Извештајот идентификува пет клучни нафтени рути што ја дефинираат 2024 година: Саудиска Арабија кон Кина, Русија кон Кина, Саудиска Арабија кон Индија, Русија кон Индија и Саудиска Арабија кон другите пазари во Азија и Пацификот. Овие коридори не само што го покажуваат растот на азиската побарувачка, туку и структурната пренасоченост на руската нафта од Европа кон Азија по 2022 година.
Анализата укажува дека побарувачката е цврсто вкотвена во Азија – регион кој заедно со Индија и Јапонија троши повеќе од 24 милиони барели дневно. Истовремено, Блискиот Исток останува незаменлив снабдувач: Саудиска Арабија, Ирак, ОАЕ и Кувајт испорачуваат над 17 милиони барели дневно, што го прави регионот ’рбет на глобалната трговија.
САД, пак, ја играат двојната улога на голем извозник и уште поголем увозник – со извоз од околу 4 милиони и увоз од 6,6 милиони барели дневно. Овој парадокс произлегува од различниот квалитет на суровата нафта: САД извезуваат лесна нафта, а увезуваат потешки сорти потребни за нивните рафинерии.
Во исто време, Африка ја задржува улогата на чист извозник со 4,8 милиони барели дневно, главно кон Европа, додека домашната потрошувачка останува ниска.
Пазарните последици од овие промени се видливи: руско-азиските рути бараат подолги поморски патувања, што ја зголемува цената на транспортот; азиските рафинерии профитираат од стабилното снабдување од Блискиот Исток и Русија; а ризиците од евентуални блокади во теснеците Хормуз, Суец или Баб ел-Мандеб би имале несразмерно силно влијание врз Азија и глобалните цени.
Извор: Visualcapitalist.com
