Абу Даби. 20 ноември 2025 – Глобалните вложувања во енергетската транзиција во 2024 година достигнаа рекордни 2,4 трилиони американски долари, што претставува раст од 20% во однос на просекот од 2022/23 година. Според новиот извештај на Меѓународната агенција за обновлива енергија (ИРЕНА) и Climate Policy Initiative (CPI), една третина од вкупната сума – 807 милијарди долари, била насочена кон обновливи енергетски технологии.
И покрај рекордот, растот на инвестициите забавил значително. Во 2024 година вложувањата во обновливи извори пораснале за 7,3%, далеку под растот од 32% во претходната година.
Извештајот Global Landscape of Energy Transition Finance 2025, објавен пред климатскиот самит COP30 во Белем, Бразил, ги следи глобалните финансиски текови во обновливата енергија и нуди увид во регионалните трендови и извори на финансирање.
Главни наоди од извештајот:
- 96% од инвестициите во обновлива енергија се насочени кон електроенергетскиот сектор.
- Инвестициите во соларната енергија достигнале рекордни 554 милијарди долари – раст од 49%.
- Вложувањата во обновлива енергија, електрични мрежи и батериски складишта го надминале финансирањето на фосилни горива, иако трошоците за фосилни горива повторно растат.
- 90% од инвестициите во енергетската транзиција се концентрирани во напредните економии и Кина, додека земјите во развој заостануваат.
Генералниот директор на ИРЕНА, Франческо Ла Камера, предупреди дека забавениот раст е спротивен на глобалната цел за утројување на обновливите капацитети до 2030 година. „Финансирањето расте, но е концентрирано во најразвиените земји. За праведна и глобална транзиција, неопходно е поголемо финансирање за земјите во развој“, истакна тој.
Извештајот укажува дека богатите економии се потпираат на сопствени финансиски ресурси, додека посиромашните држави зависат од надворешна поддршка поради ограничен фискален капацитет, високи камати и ранливост кон задолжување. Скоро половина од глобалните инвестиции во 2023 година биле во форма на комерцијален долг, а грантовите учествувале со помалку од 1%.
ИРЕНА повторно апелира за „попаметно“ користење на јавните средства преку механизми за намалување на ризикот и поттикнување приватни инвестиции.
Покрај тоа, инвестициите во производните капацитети за соларни панели, ветерни турбини, батерии и водородни технологии остануваат силно концентрирани, со 80% во Кина во периодот 2018–2024. Во 2024 година, овие инвестиции паднале за 21% на 102 милијарди долари, пред сè поради намалените вложувања во соларно производство. Спротивно на тоа, инвестициите во фабрики за батерии речиси се удвоиле – достигнувајќи 74 милијарди долари.
Извештајот заклучува дека засилени меѓународни партнерства, директни странски инвестиции и јасни политики се клучни за одржлив и правичен развој на енергетската транзиција, особено во земјите во развој.
Извор: Irena.org
