Париз. 7 октомври 2025 – Глобалниот капацитет на обновливи извори на енергија ќе се зголеми повеќе од двапати до 2030 година, предводен од експлозивниот раст на сончевата енергија, покажува најновиот извештај „Renewables 2025“ на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА).
Според прогнозите, до крајот на деценијата ќе бидат додадени околу 4.600 гигавати нов капацитет – што е еквивалентно на целокупното производство на електрична енергија на Кина, Европската унија и Јапонија заедно.
Најголем дел од растот – околу 80% – ќе го обезбеди сончевата енергија, благодарение на нејзините ниски трошоци и побрзи постапки за одобрување на проекти. Зад неа следат ветерните, хидро, биоенергетските и геотермалните извори. Геотермалната енергија, пак, бележи историски пораст во САД, Јапонија, Индонезија и во повеќе земји во развој.
Во новите економии во Азија, Блискиот Исток и Африка, обновливите извори растат побрзо поради поволните трошоци и посилната државна поддршка. Индија се очекува да стане втор најголем пазар по раст на обновливи извори, веднаш по Кина.
И покрај предизвиците во синџирите на снабдување, приклучувањето кон мрежата и финансирањето, компаниите во секторот остануваат оптимистични. Повеќето големи инвеститори ги задржуваат или ги зголемуваат своите цели до 2030 година.
Меѓутоа, офшор ветерната енергија бележи послаб раст – за околу 25% понизок од лани – поради промени во политиките, тесни грла во снабдувањето и зголемени трошоци.
„Во следните години растот на глобалниот обновлив капацитет ќе го предводи сончевата енергија, но ќе придонесат и ветерната, хидроенергијата, биоенергијата и геотермалната,“ изјави извршниот директор на ИЕА, Фатих Бирол.
ИЕА бележи благо намалување на прогнозите во однос на минатата година, особено во САД и Кина, поради укинување на даночни олеснувања и промена на тарифните системи. Сепак, тоа е делумно компензирано со засилена активност во Европа, Индија и земјите во развој, кои воведуваат нови аукции и олеснувања за соларни системи.
Во енергетскиот микс до 2030 година, сончевата енергија ќе остане најисплатлива опција за нови проекти, додека ветерната ќе продолжи да расте со стабилизирање на пазарот.
ИЕА предупредува дека зависноста од Кина за материјали и компоненти – која надминува 90% во некои сектори – претставува ризик за глобалните синџири на снабдување. Истовремено, брзиот раст на променливите извори создава притисок врз електричните мрежи, што бара поголеми инвестиции во складирање, флексибилни капацитети и модернизација на мрежата.
Во транспортот и греењето, учеството на обновливите извори ќе порасне умерено: од 4% на 6% во транспортот и од 14% на 18% во системите за греење до 2030 година.
Обновливата енергија, предводена од сонцето, останува клучен двигател на глобалната енергетска транзиција – со раст што, според ИЕА, ќе го обликува новото лице на светската економија во следната деценија.
Извор: ИЕА
