Париз. 28 октомври 2025 – Глобалниот пазар на природен гас влегува во нова ера на раст и трансформација. До крајот на деценијата, светот ќе биде сведок на невидено проширување на капацитетите за производство на течен природен гас (ЛНГ), кое ќе има длабоки последици врз енергетската безбедност, достапноста и побарувачката. Ова го покажува најновиот среднорочен извештај на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА), Gas 2025, објавен во текот на вчерашниот ден.
300 милијарди кубни метри нови капацитети – главно од САД и Катар
Според извештајот, до 2030 година ќе бидат додадени околу 300 милијарди кубни метри (bcm) нов годишен извозен капацитет на ЛНГ, што е најголем раст во историјата. Најголем дел од овој раст ќе произлезе од САД и Катар, кои стануваат клучни играчи на глобалната сцена на течен гас.
Само во текот на 2025 година, во САД се одобрени над 80 bcm нови капацитети за втечнување, што е рекорд за американскиот ЛНГ сектор. Овој бран на инвестиции, според ИЕА, ќе ја засили светската енергетска сигурност и ќе ги стабилизира пазарите по турбуленциите предизвикани од енергетската криза во 2022 година.
Побарувачката се стабилизира, цените остануваат високи
ИЕА потсетува дека глобалните пазари на гас постепено се ребалансираат по шокот што го предизвика руската инвазија врз Украина, кога снабдувањето со гас драстично се наруши, а цените достигнаа рекордни нивоа. И покрај стабилизацијата, цените сè уште се над историските просеци, што ја ограничува побарувачката – особено во чувствителните пазари во Азија.
Во 2024 година побарувачката порасна за 2,8%, но во 2025 година се очекува раст под 1%. Сепак, со влезот на новите LNG-капацитети, ИЕА прогнозира нето пораст на глобалната понуда од околу 250 bcm годишно до 2030 година, што би можело да придонесе за постепено намалување на цените и враќање на стабилноста на пазарите.
„Олеснување за светските увозници на гас“
„Новиот бран ЛНГ ќе донесе олеснување за глобалните пазари на гас, кои со години се соочуваат со нестабилност и високи цени,“ изјави Кеисуке Садамори, директор за енергетски пазари и безбедност во ИЕА.
„Со зголемувањето на понудата, особено од САД и Катар, се очекува притисок врз цените надолу, што ќе биде добредојдено за увозниците ширум светот. Но, геополитичките тензии и економската неизвесност и понатаму претставуваат ризик, па потребна е меѓународна соработка за одржување на енергетската безбедност,“ додаде тој.
Азија и Блискиот Исток ќе бидат двигатели на растот
Во основното сценарио на ИЕА, глобалната побарувачка за природен гас ќе расте за околу 1,5% годишно до 2030 година, што претставува зголемување од приближно 380 bcm. Половина од тој раст ќе дојде од регионот Азија-Пацифик, каде што земји како Кина и Индија го зголемуваат користењето на гасот како поеколошка замена за јаглен.
Покрај тоа, Блискиот Исток ќе учествува со речиси 30% од растот, благодарение на стратегиските планови на држави како Саудиска Арабија, кои преминуваат од нафта кон гас за производство на електрична енергија.
Во оптимистичко сценарио, каде што цените на ЛНГ дополнително ќе се намалат, побарувачката би можела да расте и до 1,7% годишно, што би донело дополнителни 65 bcm годишна потрошувачка до крајот на деценијата.
Поголема пазарна флексибилност и нови технологии
ИЕА забележува дека пазарот на LNG станува сè пофлексибилен, со зголемување на уделот на договори без ограничување на дестинацијата, кои до 2030 година ќе сочинуваат повеќе од половина од вкупните глобални договорени количини.
Извештајот посветува внимание и на развојот на технологии за фаќање и складирање на јаглерод (CCS) во LNG-индустријата, кои би можеле да го намалат јаглеродниот отпечаток на производството. Дополнително, се анализира потенцијалот на биометанот, нискоемисиониот водород и е-метанот, како клучни енергетски извори за поодржлива иднина.
Извор: IEA.org
