Атина. 15 јули 2025 – Асоцијациите на енергоинтензивни индустрии од Грција, Бугарија и Романија испратија заедничко писмо до Европската комисија, укажувајќи на сериозни нарушувања на цените на електричната енергија во Југоисточна Европа и потребата од воспоставување рамноправни услови за конкуренција на европскиот пазар.
Во писмото, испратено еден ден по првата седница на специјалната работна група за енергетска прецизност и високите цени на струјата во регионот, трите здруженија истакнуваат дека енергоинтензивните индустрии имаат итна потреба од достапна електрична енергија за да останат конкурентни и на локалниот и на меѓународниот пазар.
Иако ја поддржуваат целосната интеграција на европскиот пазар на електрична енергија – дури и со мали отстапки од 1 до 5 евра/MWh меѓу различни зони, тие предупредуваат дека сегашната состојба значително отстапува од таа цел. Земјите-членки на ЕУ од регионот и понатаму се соочуваат со највисоки цени на струјата во Европската Унија.
Како една од причините за ова нарушување се наведува дерогацискиот режим што Австрија го применува во последните шест години. Имено, Австриската операторска мрежа (APG) од 2020 година наназад добива дозвола да не обезбедува 70% од капацитетот за прекуграничен пренос на електрична енергија, како што е предвидено во Регулативата 2019/943. Последната таква дозвола е одобрена од австрискиот регулатор Е-Control во декември 2024 година и се однесува на границите со Германија, Чешка, Словенија и Унгарија.
Здруженијата признаваат дека европските правила дозволуваат дерогации во исклучителни околности и за ограничен временски период, но предупредуваат дека повторувањето на оваа пракса доведува до системски нарушувања кои директно ги засегаат државите од Југоисточна Европа.
„Не гледаме никаква иницијатива за подобрување на состојбата во Австрија што нема да го попречи прекуграничниот пренос на струја. Се чини дека австрискиот оператор ја злоупотребува својата можност да бара дерогации поради причини на безбедност и управување со пренатрупаност“, се наведува во писмото, со дополнување дека во неколку случаи преносот од Австрија кон Унгарија бил сведен на 0 MW за време на врвните часови.
Поради тоа, индустриските здруженија ја повикуваат Европската комисија:
- да воспостави механизам за поддршка на енергоинтензивните индустрии во регионот сè додека не се отстранат природните бариери што го изолираат Југоистокот од Централна Европа,
- да поттикне изградба на нови 400 kV преносни линии во Австрија и поврзување со Унгарија,
- и да соработува со ACER (Агенцијата за соработка на енергетските регулатори) за да се стави крај на злоупотребата на дерогацискиот механизам.
„Индустријата во регионот се бореше за својата конкурентност во изминатите години,“ се вели во заклучокот од писмото, со предупредување дека без итна и решителна акција постои реален ризик од затворање на индустриски капацитети на регионално ниво.
Извор: Ienergeia.gr
