Париз. 23 септември 2025 – Светското производство на нуклеарна енергија во 2024 година достигна историски рекорд од 2.677 терават-часови, по двегодишен пад, покажува годишниот извештај World Nuclear Industry Status Report. Но, експертите предупредуваат дека одржувањето на овој тренд ќе биде исклучително тешко во наредните години поради недоволни инвестиции, стареење на постојните централи и доцнења во изградбата на нови капацитети.
Извештајот нотира дека главен двигател на порастот е Кина, која интензивно инвестира во нуклеарни постројки. Сепак, за светот да го задржи сегашното ниво на нуклеарно производство до 2030 година, ќе бидат потребни уште 44 нови централи покрај веќе планираните. Тоа значи дека годишниот број на пуштени во работа реактори треба да биде два и пол пати поголем од просекот во последната деценија.
Секторот се соочува со сериозни предизвици: стареењето на постојниот фонд на централи, бавниот напредок во изградбата на нови објекти, растечката конкуренција од обновливи извори и батериски системи за складирање енергија, како и концентрацијата на нови проекти во рацете на кинески и руски компании. Од 2020 до средината на 2025 година, 44 од 45 започнати градби биле предводени од државни компании од овие две земји, претежно во Египет и Турција.
Во меѓувреме, инвестициите во обновливи извори на енергија бележат огромен раст. Во 2023 година тие биле 21 пати поголеми од вложувањата во нуклеарна енергија, додека додадениот капацитет бил повеќе од 100 пати повисок од нето-зголемувањето на нуклеарните капацитети. Падот на цената на батериите – за околу 40% во 2024 година – дополнително ја засилува предноста на обновливите извори, додека трошоците за изградба и одржување на нуклеарните централи продолжуваат да растат.
„Новите технологии создаваат сè пофлексибилен и целосно електрифициран енергетски систем кој постепено ги надминува традиционалните централизирани модели на фосилна и нуклеарна енергија“, стои во извештајот.
И покрај зголемениот интерес за мали модуларни реактори, кои често се промовираат како решение за иднината, нивниот развој во западните земји сè уште не е започнат. Исклучок е Кина, каде што веќе има два такви проекти во изградба или во функција, иако досегашните податоци за нивната работа се ограничени.
Уделот на нуклеарната енергија во глобалното производство на електрична енергија во 2024 година изнесува 9%. Но, без значителни подобрувања во реализацијата на проекти и економската исплатливост, извештајот прогнозира дека тој удел ќе продолжи да опаѓа во наредните години.
Извор: Worldnucleareport.org
