Стразбур. 16 октомври 2025 – Комитетите за индустрија, истражување и енергија и за меѓународна трговија на Европскиот парламент во четвртокот усвоија предлог-закон со кој од 1 јануари 2026 година се предвидува постепена забрана за увоз на руски природен гас, преку цевководи и во течна форма (ЛНГ), како и на руска нафта и нафтени деривати.
Според предлогот, ограничени исклучоци ќе важат само за краткорочни договори до 17 јуни 2026 и за долгорочни до 1 јануари 2027 година, доколку се склучени пред 17 јуни 2025 и не се изменети. Новата регулатива им овозможува на енергетските оператори да ги раскинат договорите со Русија поради „виша сила“, бидејќи забраната се смета за суверен чин надвор од нивна контрола.
Од истата дата ќе биде забрането и привремено складирање на руски гас во објекти на територијата на ЕУ. За да се спречи заобиколување на мерките, операторите ќе мора да доставуваат подетална документација за потеклото на гасот и да добијат претходна царинска дозвола.
Во делот за нафтата, забраната ќе ги опфати сите увози на руска сурова нафта и нафтени производи, со задолжителна проверка на земјата на потекло. Законскиот текст воведува и мерки против обиди за избегнување на санкциите преку „сенкови флоти“, промена на етикетирање или транзит преку трети земји. Комисијата ќе води список на високоризични ЛНГ терминали и ќе спроведува квартални ревизии.
Европратениците ја зајакнаа првичната верзија на Комисијата, укинувајќи ја можноста за привремено суспендирање на забраната и воведувајќи казни за прекршителите.
„Ова е силен чекор кон целосно напуштање на руските фосилни горива и кон поцврста и независна европска енергетска политика,“ изјави водечкиот европратеник од Комитетот за индустрија, истражување и енергија, Виле Ниинисто (Зелени/ЕФА, Финска).
Инесе Ваидере (ЕПП, Латвија), известувачка од Комитетот за меѓународна трговија, истакна дека речиси едногласната поддршка „претставува значаен исчекор и пресвртна точка за европската енергетска политика“, нагласувајќи дека со новиот текст „се забрзува прекинот на долгорочните договори и се додаваат казнени механизми за непочитување на забраната“.
Предлог-законот беше усвоен со 83 гласа „за“, 9 „против“ и 1 воздржан. Европратениците со 84 гласа „за“ одобрија отворање преговори со Советот на ЕУ, кои треба да започнат по пленарната сесија на Парламентот што ќе се одржи од 20 до 24 октомври.
Оваа законска иницијатива следи по долгогодишната зависност на ЕУ од руските енергетски ресурси и одговор е на „оружувањето“ на енергијата од страна на Москва, особено по инвазијата врз Украина во 2022 година.
Извор: Europarl.europa.eu
