Брисел. 21 август 2025 – Европската унија постави амбициозна цел – до 2030 година да има инсталирано 425 GW ветерна енергија. Но експертите предупредуваат дека оваа бројка сè повеќе изгледа како „желба на хартија“, а не како реален план.
Минатата година земјите од Унијата успеаја да додадат само 12,9 GW нови капацитети, далеку од потребните 30 GW годишно за исполнување на целта. „Амбициите се огромни, но реалноста покажува премногу зборување и премалку дела. Време е Европа да се раздвижи,“ вели Пер Хансен, економист од шведската банка Nordnet.
Проблемите се повеќеслојни – високите цени на материјалите, инфлацијата, скапиот капитал и сложените процедури за дозволи ја притискаат индустријата. Компании што пред пет години планирале инвестиции денес се соочуваат со драстично променети услови. Последицата е низа откажани проекти, меѓу кои и британскиот Hornsea 4, планиран да стане еден од најголемите офшор ветерни паркови во светот.
Дополнителен удар е и недостатокот на државна поддршка. Данска минатата година мораше да го поништи тендерот за 3 GW офшор ветерници бидејќи не се јави ниту една компанија. Слични исходи имаше и во Холандија и Германија, што покажува дека инвеститорите се претпазливи пред неизвесниот пазар.
Како најголем енергетски пазар во Европа, Германија е клучен тест за иднината на ветерната енергија. Иако следната година речиси сигурно ќе ја исполни целта за 10 GW нови копнени капацитети, долгорочното достигнување на 115 GW до крајот на деценијата е неизвесно. Причините се скапите материјали, недостигот од квалификувана работна сила, бавниот развој на електромрежата и политичката нестабилност.
„Компаниите веќе почнаа да ги расчистуваат своите портфолија и да ги продаваат помалку ветувачките проекти,“ објаснува Софи Лулсдорф од Aurevo Energy.
Од друга страна, иако е надвор од Унијата, Велика Британија останува најголем европски пазар за офшор ветерници. Земјата успеа за една деценија да ги утрои капацитетите, од 12 GW во 2014 на повеќе од 30 GW во 2024 година. Денес ветерот обезбедува околу една третина од британската електрична енергија. Но и таму целите за 43–50 GW до крајот на деценијата изгледаат сè понедостижни поради финансиски и регулаторни пречки.
Најголемиот светски развивач на ветерни паркови, данската Ørsted, неодамна најави емисија на акции вредна 9 милијарди долари за финансирање нови офшор проекти. Според анализите на JP Morgan Chase, ваквите капитално-интензивни инвестиции можат да изгубат атрактивност доколку каматните стапки продолжат да растат.
И покрај сите предизвици, експертите велат дека индустријата нема избор. Европа ако сака да ја обезбеди својата енергетска иднина и климатските цели, мора да премине од зборови кон дела. Во спротивно, 2030 ќе остане уште една нереализирана зелена визија.
Извор: Montelnews.com
