Брисел. 7 ноември 2025 – Европската комисија вчера го објави годишниот Извештај за состојбата на Енергетската унија 2025 и придружниот Извештај за напредок во климатското дејствување 2025, кои потврдуваат дека Европската унија е на добар пат да ги исполни своите цели за 2030 година во областа на климата и енергијата.
Според извештаите, Унијата бележи значителен напредок во транзицијата кон почиста и интегрирана енергетска мрежа, со зголемување на уделот на обновливите извори, намалување на емисиите на стакленички гасови (GHG) и справување со високите цени на енергијата. Во 2024 година, емисиите на GHG се намалиле за 2,5% во споредба со 2023, а економијата пораснала за 71% во однос на 1990 година – доказ дека економскиот раст сè повеќе се одвојува од емисиите.
Целта на ЕУ е до 2030 година да се намалат нето емисиите за најмалку 55% во однос на 1990 година и најмалку 42,5% од енергетскиот микс да биде од обновливи извори. Во 2024 година, обновливите извори учествувале со 47% во производството на електрична енергија, а потрошувачката на енергија во домаќинствата, индустријата и услугите е намалена за 3% во споредба со 2022 година.
Комисијата предупредува дека за постигнување на целите до 2030 година ќе биде потребно забрзано воведување на обновливи извори и зголемување на енергетската ефикасност.
Во делот за енергетските цени, извештајот наведува дека спроведувањето на Планот за достапна енергија и Договорот за чиста индустрија е во тек, со цел олеснување за индустријата и потрошувачите. Европската инвестициска банка веќе лансира програма од 1,5 милијарди евра за поддршка на производителите на електроенергетска опрема и пилот-проект од 500 милиони евра за чисти енергетски договори.
ЕУ значително ја намали зависноста од рускиот гас, од 45% во 2021 година на само 12% до август 2025. Благодарение на новите соларни и ветерни капацитети во периодот 2021–2023, потрошувачите во Унијата заштедиле околу 100 милијарди евра.
Извештајот нагласува дека наредната деценија ќе биде клучна за целосно воспоставување на Енергетската унија и постигнување климатска неутралност до 2050 година. Во тек се преговори за измена на Европскиот климатски закон, кој предвидува нова цел – 90% намалување на емисиите до 2040 година.
За исполнување на овие цели, Комисијата проценува дека ќе бидат потребни околу 695 милијарди евра годишни инвестиции во енергетски проекти во периодот 2031–2040 година, особено во мрежи, електрификација и иновации во чисти технологии.
Извештајот за состојбата на Енергетската унија се објавува секоја година и служи за следење на напредокот на земјите членки во петте димензии на Енергетската унија – енергетска сигурност, интегриран пазар, енергетска ефикасност, декарбонизација и истражување и иновации.
Извор: Европска комисија
