Скопје. 22 април 2025 – Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, денес во Собранието го образложи Предлог-законот за енергетика, истакнувајќи ја неговата клучна улога во модернизацијата на енергетскиот сектор и исполнувањето на обврските од Енергетската заедница. Законот, кој транспонира европски директиви и регулативи од „Пакетот за чиста енергија“, треба да обезбеди одржлива енергетска иднина, економски раст и заштита на животната средина.
„Овој закон не е само формално усогласување со ЕУ, туку суштинска реформа за стабилен, конкурентен и зелен енергетски пазар“, нагласи Божиновска.
Таа потенцира дека законот промовира обновливи извори, енергетска ефикасност и дигитализација, со мерки како пазарно спојување, инвестиции во соларни и ветерни електрани, воведување активни потрошувачи и паметни мерни системи. 
Според министерката, законот предвидува пазарно засновани цени на електричната енергија, со посебни мерки за заштита на ранливите потрошувачи и борба против енергетската сиромаштија преку фер методологија. Министерството за енергетика станува сопственик на електропреносниот систем, а се воведува и десетгодишен план за негов развој.
Изработката на законот вклучи широка консултација со експерти, институции и приватен сектор, со поддршка од Европската банка за обнова и развој (ЕБРД).
„Горда сум што законот го напишаа македонски професионалци, поставувајќи високи стандарди за идно работење“, додаде министерката.
Божиновска повика на поддршка од пратениците, изразувајќи отвореност за амандмани кои ќе го подобрат текстот. Законот е дел од реформската агенда за економско управување и подготовка за членство во ЕУ, со цел интеграција на македонскиот пазар на електрична енергија со европскиот.
Имплементацијата на законот ќе бара зајакнување на институционалните капацитети и соработка со приватниот сектор и граѓанското општество. Според министерката, тој ќе стимулира економски и технолошки развој, заштита на животната средина и постигнување на климатска неутралност до 2050 година.
Клучни поенти од настапот на министерката Сања Божиновска во Собранието:
- Цел на Предлог-законот за енергетика: Усогласување со европското законодавство преку „Пакетот за чиста енергија“, исполнување на обврските од Енергетската заедница (рок до 31.12.2023, сè уште неисполнет во април 2025) и реформа на енергетскиот сектор во интерес на граѓаните.
- Значење: Законот промовира одржливост, модернизација и енергетска транзиција со фокус на обновливи извори, енергетска ефикасност и дигитализација, носејќи економски, еколошки и социјални придобивки.
- Транспонирани европски акти: Директива (ЕУ) 2019/944, Регулативи (ЕУ) 2019/943, 2015/1222 (CACM), 1227/2011 (REMIT), 2017/1938 и 2022/1032.
- Процес на изработка: Работна група со 14 состаноци, вклучувајќи експерти од институции, приватен сектор и асоцијации. Законот е изработен од македонски професионалци, со поддршка од ЕБРД, јавна консултација на ЕНЕР и коментари од Секретаријатот на Енергетската заедница.
- Клучни новини:
- Стабилност во снабдувањето и пазарно спојување (market coupling) за интеграција со ЕУ.
- Поддршка за инвестиции во соларни, ветерни и хидроелектрани.
- Воведување активни потрошувачи, граѓански енергетски заедници, паметни мерни системи и електромобилност.
- Складирање на енергија како посебна дејност и пазарно засновани цени, со заштита за ранливи потрошувачи.
- Министерството станува сопственик на електропреносниот систем, со десетгодишен план за развој.
- Институционални предизвици: Потребни се нови процедури, обука на кадар, зајакнување на институциите и соработка со приватниот сектор и граѓаните.
- Реформска агенда: Законот поддржува енергетска безбедност, економски развој и подготовка за членство во ЕУ, овозможувајќи спојување на пазарот за електрична енергија со ЕУ.
- Повик до Собранието: Министерството е отворено за амандмани за подобрување на законот, со цел долгорочна правна стабилност.
Енергетика24.мк ќе продолжи да го следи процесот на усвојување на законот и неговите ефекти врз енергетскиот сектор во Македонија.
Енергетика 24
