Атина. 26 март 2025 – Грција засилено работи на дипломатски план со цел да обезбеди официјална поддршка од Вашингтон за рестартирање на проектот за изградба на подводен енергетски кабел што ќе ја поврзе со Кипар и Израел. Овој потег се гледа како силен одговор кон Турција во контекст на регионалните енергетски предизвици.
Грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис во понеделник индата недела ќе го посети Израел, а посетата се смета за клучна за продолжување на проектот. Портпаролот на владата, Павлос Маринакис, на прес-конференција во понеделникот истакна дека новите случувања би можеле да ја отворат вратата за повторно активирање на работите. 
„Многупати сум кажал дека истражувањето и поставувањето на кабелот ќе се одвиваат според потребите на проектот и распоредот на компанијата. Во секој случај, согласно меѓународното право, истражувањето и поставувањето на површински кабли е слободно и не подлежи на режим на дозволи“, рече тој.
Во наредните денови се очекува серија дипломатски активности за ревитализација на иницијативата. Министерот за надворешни работи, Јоргос Герапетритис, минатиот петок изрази оптимизам по средбите со политичките лидери, уверувајќи дека проектот ќе продолжи според планот.
И покрај неформалните обиди за директни преговори меѓу Грција и Турција за надминување на споровите околу проектот, договор не е постигнат. Атина сега бара поддршка од меѓународните актери вклучени во проектот, кој се смета за витален за енергетската безбедност на регионот.
Израел се позиционира како клучен партнер во овие напори. Покрај директниот интерес за проектот, кој би ја зацврстил неговата улога како енергетски центар, Израел би можел да послужи и како посредник за обезбедување американска поддршка. Таквата поддршка би можела да го промени односот на силите во однос на турското противење на кабелот.
Моментот за оваа иницијатива се засили по трилатералната средба на министрите за надворешни работи на Грција, Кипар и Израел во Атина овој месец, каде фокусот беше на унапредување на регионалната соработка и реактивирање на форматот „3+1“, кој го вклучува и САД. Герапетритис го покрена прашањето и со американскиот колега Марко Рубио за време на нивната средба во Вашингтон. Според некои извори, американската поддршка би можела да прерасне и во конкретен удел во проектот.
Една од главните цели на грчката енергетска агенда останува активното истражување на јаглеводороди, при што американскиот нафтен гигант “Chevron” неодамна покажа интерес за офшор истражувања југозападно од Пелопонез и западно од Крит. Од друга страна, Турција продолжува со напорите да се врати во програмата за F-35, што дополнително ги усложнува регионалните динамики.
Пред посетата на Израел, Мицотакис ќе престојува во Париз на самит посветен на Украина. Франција, чиј интерес за енергетскиот проект е добро познат, се очекува да обезбеди поморско присуство во областа за време на новата фаза од истражувањата.
Извор: Катимерини
