Скопје. 28 април 2025 – Инсталираниот капацитет од обновливи извори на енергија (ОИЕ) во Македонија, вклучувајќи ги и големите хидроелектрани, лани за првпат ја надмина границата од 50 проценти, достигнувајќи 55,72 проценти од вкупниот капацитет. Ова го истакна претседателот на Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ), Марко Бислимоски, во интервју за МИА дадено на 28 април 2025 година.
Вкупниот инсталиран капацитет во 2024 година достигнал 2.984 мегавати, од кои дури 351 мегават се новоинсталирани, исклучиво од обновливи извори, главно фотоволтаични електрани, но и неколку ветерни. Од обновливите извори, фотонапонските електрани сега учествуваат со 28,4 проценти, хидроелектраните со 24,13 проценти, а ветерните со 3,19 проценти. Термоелектраните сочинуваат 34,65 проценти од капацитетот, а когенеративните електрани – 9,63 проценти.
Производството на електрична енергија лани достигнало 6.129 гигават-часови, што претставува пад од 6,47 проценти споредено со 2023, но раст од 8,79 проценти во однос на 2022. Домашното производство ги задоволило 89 проценти од потрошувачката, додека 11 проценти биле покриени со увоз. Значаен пораст е забележан кај фотоволтаичните постројки, чиј удел во производството се зголемил за 186 проценти на 853 гигават-часови.
Бислимоски потенцира дека со новиот Закон за енергетика се зголемува независноста на РКЕ и се воведуваат европски стандарди преку имплементација на Четвртиот енергетски пакет. Променет е и начинот на избор на членови на РКЕ – наместо Владата, сега Собранието ќе го распишува огласот и ќе ги води интервјуата преку Комисијата за избори и именувања.
Како еден од најголемите предизвици во 2025 година, Бислимоски ја посочува потребата од стабилно управување со електроенергетскиот систем, особено поради зголеменото присуство на непредвидливи извори како сончевата и ветерната енергија. Тој најави поедноставување на постапките за инсталација на батериски системи кај фотоволтаичните електрани, со цел да се обезбеди баланс и стабилност во системот.
Македонија бележи раст и на пазарот со природен гас, каде веќе има шест активни снабдувачи, а цените во 2025 се стабилизирани и се движат меѓу 30 и 55 евра по мегават-час.
Во делот на водоснабдувањето, загубите на вода се зголемени на 64 проценти. Бислимоски предлага РКЕ да ја преземе целосната надлежност за утврдување на цените на водните услуги, со цел да се отстрани политичкото влијание и да се поттикне економска одржливост на јавните водоводни претпријатија. Тој повикува на итно инвестирање во модернизација на водоводната инфраструктура и зголемување на ефикасноста.
На меѓународно ниво, тој оцени дека изјавите и политиките на американскиот претседател Доналд Трамп имаат краткорочни ефекти врз пазарите, особено во делот на цените на нафтата и доларот. Долгорочно, евентуалното враќање на САД кон јагленот може да предизвика промени на глобалниот енергетски пазар, но Европа, според него, ќе продолжи со транзицијата кон обновливи извори.
Енергетика 24