Алдо Флорес-Кирога
Минатата недела, Владата на Обединетото Кралство заедно со Меѓународната агенција за енергија собраа претставници од шеесет земји и педесет компании на Меѓународниот самит за иднината на енергетската безбедност. Говорите и дискусиите повторно ги истакнаа неколкуте добро познати принципи на енергетска безбедност – потребата од диверзификација на енергетските извори, предвидлива политика и унапредување на меѓународната соработка. Учесниците, исто така, согласија дека поимот „енергетска безбедност“ има различно значење за различни земји, во зависност од нивото на доход и природните ресурси со кои располагаат.
Европската стратегија за енергетска безбедност
Она што беше донекаде ново – ако воопшто може така да се нарече – беше потврдата на новата европска визија за примена на овие принципи во контекст на руската инвазија врз Украина, глобалните прекини во синџирите на снабдување и климатските промени. Обединетото Кралство и Европската Унија, како и речиси сите земји, ја изедначуваат енергетската со националната безбедност, но сега отворено се залагаат за посилни вложувања во енергетската транзиција, со цел да ги зајакнат своите домашни енергетски сектори и да постигнат поголема самостојност. 
Според оваа перспектива, „домашно произведената“ енергија е помалку подложна на надворешни влијанија отколку увезените фосилни горива. Покрај тоа, инвестициите во чиста енергија можат да станат двигател на отворање нови работни места и одржлив економски раст.
Британскиот премиер, Кеир Стармер, ја објасни токму оваа визија. Тој забележа дека неговата земја, како и многу други, страда од „преголема изложеност“ на меѓународните енергетски пазари, што го прави стопанството и семејните буџети ранливи на „приливите на диктатори како Путин, на ценовни шокови и на нестабилност што е надвор од наша контрола“. Затоа, политиката на неговата влада, како што рече, ќе биде „да ја искористиме можноста од транзицијата кон чиста енергија, затоа што домашната енергија е единствениот начин да си ја вратиме контролата врз нашиот енергетски систем, да обезбедиме енергетска сигурност и да ги намалиме сметките на долг рок“.
Слична порака испрати и претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен. Потсетувајќи на европската зависност од рускиот природен гас, таа изјави: „Децении по ред не ги препознававме вистинските трошоци од таа зависност. Заканата од уцена, економски притисок, ценовни шокови – сè тоа стана реалност по целосната инвазија на Украина. Русија се обиде да ја искористи нашата зависност прекинувајќи ни го доводот на гас.“ Како одговор, Европската Унија го намали увозот од Русија, обезбеди алтернативни извори од Норвешка и САД, оствари нови партнерства со Јапонија и Јужна Кореја, и ги зајакна политиките за вложувања во обновливи извори на енергија. „Чистата, домашно произведена енергија,“ заклучи фон дер Лајен, „не само што ја засилува нашата отпорност, туку и поттикнува нови работни места и иновации во нашите економии. Како што се намалува нашата зависност од фосилни горива, така расте нашата енергетска безбедност. Тоа е лекцијата што ја научивме во Европа.“
Ограничувањата на енергетската транзиција како стратегија за безбедност
Теоретски, за Европа како нето-увозник на енергија, вложувањето во енергетска транзиција има логика: го проширува и диверзифицира спектарот на достапни извори. Во пракса, сепак, уште е долг патот до моментот кога ветерната, соларната и другите чисти технологии ќе овозможат сигурно снабдување со енергија.
Прво, обновливите извори бараат големи инвестиции во инфраструктура – особено нови и скапи преносни мрежи. Европа, која веќе е регион со најмногу прекугранични енергетски врски, според Global Transmission Database, продолжува да го проширува својот енергетски систем. Сигурното напојување со обновливи извори бара флексибилност: кога ветерот не дува, а сонцето не свети, потребна е резервна енергија од фосилни горива или нуклеарна енергија, барем додека батериското складирање на струја не стане поевтино и широко распространето.
Второ, чистите енергетски системи, како и оние базирани на фосилни горива, бараат скапа и интензивна меѓународна соработка. Географската распределба на клучните минерали за чиста енергија – како литиум, кобалт и редок земјен материјал – не е иста како онаа на нафта, природен гас или јаглен. Затоа, дипломатијата, стратешките партнерства, па дури и военото присуство за заштита на синџирите на снабдување, можат да станат неопходни.
Трето, сè поголемата дигитализација на енергетските системи ги прави подложни на сајбер-напади. Таквите напади се закана и за индустријата со фосилни горива, но електричните мрежи се помалку флексибилни и поранливи од инфраструктурата за транспорт на течни горива.
Со други зборови, енергетската транзиција сè уште е поскапа од работењето со денешните системи базирани на фосилни горива. Иако крајната цел е намалување на трошоците и зголемена отпорност, првичните инвестиции се големи, а ризиците од технички, политички или климатски прекини нема целосно да исчезнат.
Алдо Флорес-Кирога е поранешен заменик-секретар за енергија задолжен за хидрокарбонати во Министерството за енергија на Мексико (2016–2018). Под негово водство беше започната стратегија за истражување на нафта и одржани првите лицитации за производство, беше помогната либерализацијата на мексиканските пазари за преработени нафтени деривати и природен гас, воспоставени стратешки резерви на бензин, дизел и природен гас, и преговарана вклученоста на Мексико во пактот меѓу ОПЕК и земјите надвор од ОПЕК за стабилизирање на пазарите со нафта. Претходно, д-р Флорес-Кирога бил генерален секретар на Меѓународниот енергетски форум (IEF) (2012–2017), заменик-секретар за меѓународни односи во Министерството за енергија на Мексико (2007–2011) и заменик-секретар за билатерални економски односи во Министерството за надворешни работи (2001–2005).
Извор: Форбс
