Според последните податоци од Евростат, увозот на енергетски производи во Европската Унија во 2024 година бележи значителен пад. Вкупната вредност на увезените енергетски производи изнесувала 375,9 милијарди евра, што е намалување од 16,2% во споредба со 2023 година. Во однос на количината, увозот достигнал 720,4 милиони тони, односно пад од 7,1% во споредба со претходната година.

Особено забележлив е падот кај течниот природен гас (LNG), каде вредноста на увозот се намалила за драстични 39,1%, додека обемот опаднал за 15,1% во споредба со 2023 година. Сличен тренд е забележан и кај природниот гас во гасовита состојба, со пад на вредноста од 30,2% и намалување на обемот за 4,4%. Кај нафтените производи, вредноста на увезените нафтени масла се намалила за 4,7%, додека обемот забележал пад од 2,4%. Овие промени делумно се резултат на намалените цени на енергенсите, но и на стратешките напори на ЕУ да ја намали зависноста од увоз, особено по санкциите кон Русија воведени во 2022 година.

Во текот на 2024 година, главните добавувачи на нафтени масла за ЕУ биле Соединетите Американски Држави (16,1%), Норвешка (13,5%) и Казахстан (11,5%). Кај течниот природен гас, САД обезбедиле речиси половина од увозот (45,3%), следени од Русија (17,5%) и Алжир (10,7%). За природниот гас во гасовита состојба, Норвешка останала клучен снабдувач со 45,6% од вкупниот увоз. Овие бројки укажуваат на значителна диверзификација на добавувачите во последните години, особено по намалувањето на учеството на Русија, чиј удел во увозот на нафта и гас значително опадна од 2022 година наваму.
Дополнително, податоците за првиот квартал на 2024 година покажуваат дека увозот на енергетски производи изнесувал 95,5 милијарди евра (183,8 милиони тони), што е пад од 26,4% во вредност и 10,4% во обем споредено со истиот период во 2023 година. Кај вториот квартал, увозот достигнал 94,9 милијарди евра (177,9 милиони тони), со намалување од 10,7% во вредност и 9,7% во обем. Овие трендови се во согласност со планот на ЕУ за намалување на потрошувачката на гас за најмалку 15%, кој беше продолжен до март 2025 година.
Експертите сметаат дека овие промени се одраз на зголеменото производство на обновливи извори на енергија во ЕУ, како и на напорите за енергетска ефикасност. Во 2023 година, на пример, обновливите извори сочинувале 44% од производството на електрична енергија во ЕУ, додека фосилните горива паднале на историски минимум од под 33%. Овој тренд се очекува да продолжи, со дополнителни затворања на електрани на јаглен во 2024 и 2025 година, што ќе ја зајакне енергетската независност на Унијата.
Извор: Евростат