Oчекувана количина на соларен отпад од 8 милиони тони до 2030 година
Брисел. 26 февруари 2025 – SolarPower Europe, водечката европска асоцијација за соларна енергија, неодамна објави нови насоки за најдобра пракса во работата и одржувањето на соларните електрани. Овие насоки се фокусираат на подобрување на ефикасноста, издржливоста и одржливоста на соларните системи низ Европа, истовремено ставајќи акцент на растечкиот проблем со управувањето со отпадот од соларни панели. Со оглед на брзиот раст на соларната индустрија, се проценува дека до 2030 година вкупната количина на соларен отпад во светот ќе достигне околу 8 милиони тони, што бара итна акција за воспоставување на одржливи решенија за рециклирање и управување со овој отпад.
Според извештајот на Меѓународната агенција за обновлива енергија (IRENA), до 2050 година оваа цифра може да порасне на 78 милиони тони, што укажува на потенцијален еколошки предизвик доколку не се преземат соодветни мерки. Соларните панели, чиј просечен животен век е помеѓу 25 и 30 години, содржат вредни материјали како силициум, стакло, алуминиум и ретки метали (како сребро и индиум), но исто така и потенцијално опасни супстанции како олово и кадмиум. Овие компоненти, доколку не се третираат правилно, можат да претставуваат ризик за животната средина. 
Новите насоки на SolarPower Europe вклучуваат практични препораки за операторите, како што се оптимизација на перформансите на соларните системи, продолжување на нивниот век на траење преку редовно одржување и примена на технологии за рециклирање. Еден од клучните аспекти е промовирањето на циркуларната економија во соларниот сектор, каде што материјалите од старите панели би се враќале во производство на нови. На пример, рециклирањето на стаклото и металите од соларните панели може да го намали притисокот врз природните ресурси и да ги намали трошоците за производство.
Европската унија веќе има воспоставено регулативи преку Директивата за отпад од електрична и електронска опрема (WEEE), која ги обврзува производителите да финансираат собирање и рециклирање на соларните панели по завршувањето на нивниот животен циклус. Според овие правила, минимално 85% од масата на искористените панели треба да се подготви за повторна употреба или рециклирање. Во Франција, на пример, компанијата ROSI Solar отвори фабрика специјализирана за рециклирање на соларни панели, каде се извлекуваат до 99% од компонентите, вклучувајќи ги и тешко достапните метали како сребро и бакар. Овие материјали потоа се користат за производство на нови, поефикасни соларни панели.
Сепак, предизвиците остануваат. Рециклирањето на соларните панели не е секаде економски исплатливо поради сложеноста на процесот и променливите цени на рециклираните материјали. Во САД, каде што нема федерални регулативи за управување со соларен отпад, голем дел од панелите завршуваат на депонии, што може да доведе до ослободување на токсични супстанции во почвата и водите. Спротивно на тоа, Европа се стреми да постави стандард со инвестиции во истражување и развој на нови технологии за рециклирање, како и со поттикнување на производителите да дизајнираат панели што полесно се расклопуваат и рециклираат.
Експертите предупредуваат дека со оглед на младоста на соларната индустрија – каде повеќето системи се инсталирани по 2010 година – проблемот со отпадот допрва ќе се интензивира, особено во 2030-тите, кога првата генерација на панели масовно ќе го достигне крајот на својот век. Затоа, SolarPower Europe повикува на глобална соработка меѓу владите, индустријата и научната заедница за да се развијат економични и еколошки одржливи решенија.
Оваа иницијатива не само што ја поддржува транзицијата кон чиста енергија, туку и ја нагласува потребата од одговорно управување со ресурсите. За повеќе детали, посетете ја официјалната страница на SolarPower Europe или преземете го целосниот извештај од нивниот веб-сајт.
Извор: IRENA, SolarPower Europe
